Saturday, December 8, 2007

آشنایی با روباتیک (فصل دوم)

وظایف و مسئولیت های فرد شاغل:

رشته روباتیک
شاید تا کنون تعریفی عامی از روبات و روباتیک شنیده باشید ولی رشته روباتیک را بطور واضح و کامل خیر.
رشته فنی مهندسی روباتیک یکی از رشته های میان رسته ای جدید در ایران میباشد ،جدید بودنش میتواند بدلیل تاسیس در حد اکثر 15 سال گذشته باشد و میان رشته ای است به دلیل اشتراکاتی که با رشته های مهندسی برق گرایشات الکترونیک و کنترل و همچنین مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات و مهندسی کامپیوتر گرایش نرم افزاردارد.
گاهی اوقات حتی افراد تحصیل کرده نیز به اشتباه ،گمان میبرندمهندس روباتیک ،مهندس برق نیز می باشد علاوه بر این مکانیک و کامپوتر نیز هست،در صورتی که برای دانشجوبان روباتیک واضح بودن این اشتباه غیر قابل انکار است که بقیه رشته ها یک مهندس روباتیک تنها یک مهندس روباتیک است. چرا که به صرف ارائه دروسی چون مداراهای الکترونیکی و منطقی و ریز پردازنده در برنامه درسی مهندسی کامپیوتر-نرم افزار و اشتراک این دروس در روباتیک و مهندسی الکترونیک ،نمیتوان نسبتی از الکترونیک و روباتیک به کامپیوتر داد.وظیفه و کربرد ها متفاوت است.شاید یکی از نمونه های فریبنده آگهی های استخدام کار شرکتها یا کارخانه ها باشد که آنهم بدلیل کاربرد مورد انتظار آنها،نام چند رشته مهندسی را در کنار یکدیگر قرار میدهند.
به عبارتی این دیگر بستگی به نیاز صنعت و کارخانه ها دارد که بسته به نیازشان ، رشته های دانشگاه تاسیس شده اند، رشته روباتیک نیز از این اصل مستثنا نیست .
یک مهندس روباتیک حتی با وجود توانایی در برخی از موارد اختصاصی موجود در دیگر رشته ها،تنها یک مهندس روباتیک استاین اصل را میتوان برای دیگر رشته های فنی مهندسی تعمیم داد.
رشته های جدید برای نیاز های جدید و پاسخ به آنها طراحی شده اند وبه طبع آن توانایی افراد تحصیل کرده نیز بهترین پاسخ برای این نیازها میباشد که رشته روباتیک نیز پاسخگو به نیاز روباتیکی صنعت میباشد.
گرایشهای این رشته در مقطع کارشناسی ارشد،در ایران مکاترونیک میباشد و البته خود روباتیک که در ایران هنوز وجود ندارد.

ارتباط رشته روباتیک با دیگر رشته ها
در حقیقت اگر یک مهندس روباتیک قصد نو آوری و ایجاد یک تکنولوژی را در سر بپروراند و برای مثال طرح یک روبات فوتبالسیت آدم واره را بریزد ملزوم به استفاده از دروسی که قبلا ً ،فراگرفته و یا تکمیل آنها میباشد به عبارتی باید در برنامه نویسی و تنظیم الگوریتم بهینه ،طراحی مدارهای الکتریکی و الکترونیکی مورد نیاز، طراحی مکانیزم عالی و ی نقص و کار امد در ایجاد تعادل پویا مهارت کافی داشته باشد.
به خصوص در زمینه طراحی کامیپوتری مدارها ، اجزاء و از همه مهمتر برنامه نویسی در سطح بالای قرار داشته باشد تا این نیازها را برطرف کند.
بر فرض برای طراحی یک روبات آی کاوشگر باید با روشهای عایق بندی آشنا باشد و یا در یک روبات پرنده با طراحی سیستم آئرودینامیکی تا حدودی آشنایی داشته باشدو یا در تولید و ساخت روبات جنگنده، آشنا به موارد مختلف و ویژگی های مختلف آنها مثل استحکام و سبک وزنی یا انعطاف و سختی و دیگر مورد این چنینی باشد.
البته مثل دیگر رشته های میان رشته ای ارتباط های زیادی میتوان با دیگر علوم و فنون پیدا کرد که موارد فوق مربوط به روباتیک بودند که به نظر من این ارتباطات در این رشته بیشتر از دیگر رشته هاست.

دانشگاهها و موسسات دارای این رشته در خارج از ایران

United States
Brown University
Caltech
Carnegie-Mellon University
Cal Poly Pomona
Colorado School of Mines
Columbia University
Cornell University
Dartmouth College
Drexel University
Florida A&M University/FSU
Florida International University
Georgia Tech
Indiana University
Johns Hopkins University
Kansas State University
Long Beach City College
MIT
New Mexico Institute of Mining & Technology
Ohio State University
North Carolina State University
Northwestern Polytechnic University
Rice University
Stanford University
Tennessee State University
Texas A&M University
University of Arizona
UC Berkeley
UC San Diego
UC Santa Cruz
University of Cincinnati
University of Florida
University of Hawaii
University of Houston
University of Idaho
University of Maryland
University of Massachusetts, Amherst
University of Michigan, College of Engineering
University of Michigan, Ann Arbor
University of Minnesota
University of Nebraska, Lincoln
University of New Hampshire
University of New Mexico
University of Notre Dame
University of Oklahoma
University of Pennsylvania
University of Rochester
University of Southern California
University of Tennessee, Knoxville
University of Texas, Austin
University of Texas, Dallas
University of Washington, Bothell
University of Washington, Seattle
University of Wisconsin, Madison
University of Utah
U.S. Air Force Academy
Utah State University
Vanderbilt University
Virginia Tech
Wellesley University
The Harvard Robotics Laboratory

Canada
Center for Intelligent Machines, McGill University
University of Alberta
Europe
Johannes Kepler Universität, Austria
University of Leoben, Institute of Automation, Austria
The Maersk Mc-Kinney Moller Institute for Production Technology, University
Institute of Computer Science, University of Freiburg, Germany
University of Kaiserslautern, Germany
University Bonn, Germany
Utrect University, The Netherlands
University of Maribor, Institute for Robotics, Slovenia
University of Zurich, Switzerland
Luleå University of Technology, Sweden
University of Edinburgh, Scotland
Computer science, Queen Mary, University of London, UK
Southhampton University Robot Wars Team, UK
University of Plymouth, Robot Football, UK
University of Kaiserslautern
Royal Institute of Technology, Stockholm, Sweden
University of Stuttgart, Germany
Ruhr-Universität Bochum, Germany
Asia
Rostov State University, Russia
University of Tsukaba, Japan
Shahrood University of technology , Iran
Australia
University of New South Wales
Australia National University, Robotics Systems lab
University of Western Austrialia

صنعت روباتیک
امروزه استفاده از روباتها واتوماسیون غیر قابل انکار و معرفی شده برای تمام صنایع و کارخانه ها میباشد به طوری که کارخانه ها روز به روز به این سمت روی می آورند دلیلش هم مشخص است زیرا بازده ای بهتر و سرعت دقت کم هزینه بودن دیگر خصوصیات مورد انتظار را به ارمغان میآورد.
روباتها اولین بار در سال 1954 در صنعت به کارگرفته شدند که یک بازوی روبات یا Manipulator نام داشت که تنها 3 درجه آزادی بود.روباتهای صنعتی امروزی اکثراً همان بازوی روباتیکی هستند ولی با 6 درجه آزادی و خیلی پیشرفته تر نبست به گذشته کار میکنند روباتها در صنعت به شیوه ها و روشها و مدلهای مختلفی به کارگرفته میشوند. اما متاسفانه همانطور که خودتان میدانید، به جرات میتوان گفت ارتباط بین دانشگاه و صنعت در ایران خیلی کم و گاهی در حد صفر میباشد و این وجود دانشگاه را زیر سوال میبرد ،چرا که، اگر صنعت ،تشنه علم و نوآوری نبود پس چرا عده های به نام دانشجو به تحصیل علم میپردازند؟

نیاز کارخانه ها و صنایع جهان و آینده شغلی
در ابتدا باید ذکر کنم که بازار شغلی این رشته در ایران اشباع نشده است چرا که تا این لحظه هیچ مهندس روباتیکی فارغ التحصیل نشده است (در ایران)، که احتمالا ً تا ماه دیگراولین فارغ التحصیل این رشته وارد جامعه شود و به امید خدا ،اکثراً جذب کارخانه ها خواهند شد زیرا هزینه یک مهندس روباتیک ایرانی خیلی پایین تر از و به صرفه تر از خارجی میباشد و یا استخدام چند مهندس مختلف نیز هزینه بر است و یا افراد توانا در بر طرف کردن نیازهای روباتیکی کارخانه ها نیز که خیلی خیلی کم هستنند ، دستمزد بالا دریافت کرده و شاید به اندازه یک فارغ التحصیل این رشته نیز مهارت کافی و مطالعه و توانایی نداشته باشند.
کارخانه های دارای روبات های صنعتی وخطوط اتوماسیون و به خصوص بازوهای روباتیک اولین کارخانه ها در چذب نیروی پرسنلی در این رشته اند و در اولویت اول این کارخانه ها مربوط به صنایع ماشین سازی و سپس شرکت های تولید کننده تراشه های سیلیکونی والکترونیکی میباشند ،از جمله این کارخانه ها در ایران که دارای خطوط اتوماسیون و یا بازوهای روباتی و یا دیگر روباتهای صنعتی هستند، میتوان نام برد به شرح زیر است: کارخانه ماشین سازی ایران خودرو،ماشین سازی سایپا،کاشی سمنان،کاشی یزد،تراکتور سازی تبریز،کیش خودرو،رب تبرک،کنستانتره شاهرود و چندین کارخانه دیگر که اکثرا ماشین سازی هستنند را میتوان نام برد.

روباتیک و روبات در ایران 
در زمینه تولید روبات هنوز کسی در ایران چیزی نشنیده است، مگر تعمیر و بازسازی روباتهای وارداتی تنها بخش ،ساخت روبات ،برای مسابقات روباتیک میماند که باید خدمتان عرض کنم تیم های ایرانی کم ترین حضور را دارند آنهم بدلیل هزینه قابل توجه ساخت میباشد که نبود حمایت دانشگاه ها چه مالی و چه هر چیز دیگری ،نبود پشتیبان تبلیغاتی که الته این مورد در حال حاضر به جرات میتوان گفت یکی از قویترین کشورها در مسابقات روبوکاپ در بخش شبیه سازی امداد و نجات و شبیه سازی فوتبال ،ایران میباشد.شاید علت امتناع فعالان روباتیک در بخش های دیگر کم هزینه بودن این رشته باشد و متاسفانه علت آن در اکثر مواقع پولی است.جالب است بدانید در مسابقات برمن آلمان که 24 خرداد برگزار شد اکثر تیم های شرکت کننده در بخش شبیه سازی روباتهای امداد و نجات ایرانی بودند.به هر حال هرچه مشکل بزرگ باشد چه مالی و چه ... ، خدای ما بزرگتر است و ما را در استفتده از توانایی خودمان یاری میرساند. در مورد ایران البته با توجه به تمام مطالب بیان شده در مورد ایران جای امید واری است که اکثر کارخانه ها و صاحبان صنایع بر اساس دلایل مختلف مثل رقابت روز به روز به سمت استفاده از روبات روی آورده اند و این موضوع دلیلی بر وجود و حتی رشد بسیار چشم گیر بازار شغلی این رشته دارد.
مسلما در طراحی یک روبات و یا ساخت اجزا مکانیکی یک روبات ،ساخت مدارهای الکتیکی و الکترونیکی ، برنامه نویسی و شبیه سازی کامل عملکرد روبات از جنبه های توانایی مورد انتظار میباشددر راستای همین موارد میتوان به مدیریت پروژه های روباتیکی ،نظارت مهندسی و مهندس ناظر و دیگر موارد مربوطه اشاره کرد.داوری مسابقات روباتیک را نیز میتوان در فعالیتی حاشیه ای بر شمرد.
شاید برایتان این سوال پیش آید که چرا گاهی مدیریت یک روبات در ایران به یک مهندس از رشته دیگری داده میشود در پاسخ همانطور که ذکر شد هنوز فارغ التحصیل این رشته وجود ندارد مگر تا یک ماه بعد، ودیگر این که حتی با وجود آنها در صنعت نیز همچنین این اتفاق می افتد باید به این نکته توجه داشت که گاهی تجربه یک فرد ارزشمند تر از تحصیلات دانشگاهی باشد البته در مواردی خاص، این دلیل بسیاری از نامنظمی ها در وضعیت استخدامی کشور است. حال شما فرض کنید یک فارغ التحصیل اگر تجربه را نیز به افتخارات خود بیافزاید آینده شغلی به مراتب ایده آل تر در انتظار اوست در همان تخصص وی که این حالت باید برای همه همینطور باشد.

دانشگاه صنعتی شاهرود و روباتیک
در مهر ماه سال 1381 در دانشگاه صنعتی شاهرود اولین پذیرش در رشته مهندسی روباتیک در مقطع کارشناسی اغاز شد. آغازی با انگیزه های فراوان دانشجویان و اساتید آن .آغازی با چشم اندازی چند ساله در کشور با هدیف تولید علم در این زمینه و پرورش دانشجویان در رشته روباتیک.
همانند تمام دانشگاه ها در ایران و خارج از ایران با تاسیس یک رشته در یک دانشگاه مخصوصا ً یک رشته میان رشته ای باشد قطعا دانشگاه با مشکلات مواجه خواهد شد که ابته تا کنون پیشرفت بسیار چشم گیری در حل مشکلات و افزایش سطح علمی آن شده است.
اما اگر مشکلی وجود نداشته باشد آیا کسی در جهت رفع مانع تلاش خواهد کرد که سبب از بین رفتن مشکلات بعدی و نتیجه پایانی پیشرفت و ارتقاسطح علمی بشود. به هر حال پیشرفت خوبی دیده میشود آینده روشنی در انتظار دانشجویان روباتیک دیده میشود.

از جمله برنامهای دانشگاه در راستای اهداف روباتیک را بدین شرح است:
کلاسهای مقدماتی روباتیک برای ورودی های هر سال که مدرسان آنها دانشجویان روباتیک هستند که در مسابقات مختلف رتبه میآورند.
کلاسهای پیشرفته روباتیک و کلاسهای پیشرفته الکترونیک که باز هم مدرسان روباتیکی دارد بر خلاف وجود دانشجویان ارشد الکترونیک کنترل قدرت و دکتری کنترل، جلسات هفتگی با محوریت روباتیک و موضوعات مربوطه و کلاسها و جلسات و برنامه های فوق برنامه دیگری که مدیریت اکثر آنها با روباتیکی هاست.لازم به ذکر است که دو اتاق یکی آزمایشگاه روباتیک و اتاق پروژه روباتیک که درب آن بر روی روباتیک ها برای طراحی و ساخت باز است.
چند روبات آموزشی نیز از موسسات اروپایی از طرف دانشگاه خریداری شده است که برای مصارف آموزشی استفاده میشود



No comments: